σήματα

Σημάνσεις ή επικοινωνίες που πραγματοποιούνται μέσω συστημάτων διάφορων τύπων. Υποτυπώδη οπτικά ή ακουστικά σ. χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, σχεδόν αποκλειστικά στην ξηρά ήδη από την αρχαιότητα (είναι γνωστές οι φρυκτωρίες των αρχαίων Ελλήνων, μέσω των οποίων έφτασε στις Μυκήνες το μήνυμα πως έπεσε η Τροία) και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα σε μερικούς πρωτόγονους πληθυσμούς: τα πρώτα συνίστανται σε φωτιές ή καπνούς, ενώ τα δεύτερα γίνονται με το χτύπημα ενός τυμπάνου ή με σφυρίγματα διάφορων ειδών με το στόμα. Οι σχετικοί σταθμοί σηματοδότησης βρίσκονται σε ψηλό σημείο· αν χρησιμοποιηθούν σε σειρά μπορούν να επιτρέψουν την ταχύτατη μετάδοση μηνυμάτων σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων. Στο πεδίο προπάντων των ακουστικών μέσων, ποικίλλοντας κατάλληλα τον τύπο, τη διάρκεια ή τη συγκέντρωση των διάφορων σ. είναι δυνατό να δημιουργήσουμε συμβατική ορολογία αρκετά πλούσια. Εδώ θα αναφέρουμε προπάντων τα σύγχρονα ναυτικά σ.· για τα σιδηροδρομικά σ. σιδηρόδρομος, για τα οδικά οδός και για την τεχνική των τηλεπικοινωνιών ασύρματος επικοινωνία, ραδιοφάρος και ραδιογωνιόμετρο. Στη ναυτική ορολογία λέγονται συνήθως «σημάνσεις» τα σ. υδρογραφικού χαρακτήρα που, μαζί με τους φάρους και τους φανούς, δείχνουν στο ναυτικό σκοπέλους, ρηχά νερά ή άλλους κίνδυνους και του σημειώνουν την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει, ενώ σε πολλές περιπτώσεις χρησιμεύουν και ως σημεία αναφοράς για τη ναυσιπλοΐα ανοιχτού πελάγους. Οι σ. γίνονται με οπτικά, ακουστικά, ηλεκτρομαγνητικά ή σύνθετα σ.: (π.χ. ακουστικοη-λεκτρομαγνητικά). Τα οπτικά σήματα είναι ημερήσια («διά βραχιόνων» με δύο τετράγωνες ή άλλες ειδικές σημαίες ή σήματα) ή νυχτερινά (αναλαμπές που χρησιμοποιούν το αλφάβητο Μορς, με ειδικούς φανούς, ηλεκτροσηματοδότησης, προβολής κ.ά.). Οπτικά σ., εκτός από τους φάρους και τις σημαδούρες, είναι επίσης τα αλεώρια, πέτρινες, τσιμεντένιες ή μεταλλικές κατασκευές, εφοδιασμένες κάποτε και με φωτεινή πηγή, που δείχνουν σκοπέλους ή ξέρες. Τα ακουστικά σ., που χρησιμοποιούνται σε περιοχές πυκνής ομίχλης, είναι εναέρια (καμπάνες, σειρήνες, σφυρίγματα) ή ηχητικές και υπερηχητικές υποβρύχιες ταλαντώσεις. Τα ηλεκτρομαγνητικά σ. γίνονται με ραδιοτηλεφωνικά ή ραδιοτηλεγραφικά όργανα. Όλα τα σήματα είναι καθορισμένα από το Διεθνή Κανονισμό Σημάτων. Ειδικές οπτικές σ., ημερήσιες και νυχτερινές, υπάρχουν επίσης στην αεροπορία.